In de schaduw van de grote drie bouwde AZ Alkmaar aan een verhaal dat misschien wel mooier is dan menig kampioenschap. Een verhaal van ondernemingszin, durf, ondergang en herrijzenis. Want als er één club is die bewijst dat succes geen toeval is, dan is het AZ.
Geboren uit nood en visie
Het begon in 1967, toen twee ploegen — Alkmaar ’54 en FC Zaanstreek — het somber inzagen in het professionele voetbal. Beide clubs hadden geldzorgen en weinig perspectief. De oplossing kwam in de vorm van een fusie, geleid door twee ambitieuze broers: Klaas en Cees Molenaar, voormalige KFC-spelers en succesvolle ondernemers.
Zo ontstond AZ ’67: een nieuw begin voor het voetbal in Alkmaar. De stad had dertien jaar eerder al geschiedenis geschreven als locatie van de allereerste profwedstrijd in Nederland, tussen Alkmaar ’54 en Venlo. Nu moest het een vaste plek aan de top veroveren.
De Molenaars hadden een plan — en middelen. Ze zagen voetbal niet alleen als sport, maar ook als onderneming. En die combinatie bleek goud waard.
FC Hollywood aan de Hout
In de jaren zeventig groeide AZ uit tot een van de modernste en meest ambitieuze clubs van het land. Spelers werden met grote contracten gelokt, buitenlandse versterkingen haalden de voorpagina’s, en de club kreeg al snel de bijnaam “FC Hollywood” — een verwijzing naar de glamour en het geld dat uit de Alkmaarse kleedkamer straalde.
Maar achter die bravoure zat visie. Terwijl andere clubs aarzelden, investeerde AZ in faciliteiten, professionaliteit en prestaties. Het resultaat kwam begin jaren tachtig: successen die de rest van Nederland niet kon negeren.
De gouden jaren
Het hoogtepunt kwam in 1981. AZ ’67 werd landskampioen, won de beker en haalde de UEFA Cup-finale — een ongekend huzarenstukje voor een club van buiten de traditionele top. De finale tegen Ipswich Town ging verloren, maar het prestige was binnen.
AZ was niet langer een outsider, maar een volwaardige topclub. De Alkmaarderhout bruiste, en de broers Molenaar werden gezien als de architecten van iets bijzonders: een club die liet zien dat ambitie ook buiten Amsterdam, Rotterdam en Eindhoven kon bloeien.
Verval en vergetelheid
Maar succes is broos. In het midden van de jaren tachtig verdwenen de Molenaars uit beeld — eerst Cees door zijn overlijden, daarna Klaas door zijn terugtreden. Hun vertrek liet een leegte achter die niet snel werd opgevuld.
De financiële stabiliteit verdween, en met het geld ook het vertrouwen. In 1988 degradeerde AZ uit de Eredivisie. Het was het begin van een periode van stilstand en strijd om overleving.
Toch bleef Alkmaar geloven. Acht jaar later keerde de club terug op het hoogste niveau, viel meteen weer terug, maar klom daarna definitief omhoog. Sinds 1998 is AZ een vaste waarde in de Eredivisie.
Scheringa’s droom, Scheringa’s val
De volgende grote man in de geschiedenis van AZ heette Dirk Scheringa — bankier, ondernemer, dromer. Onder zijn leiding groeide de club opnieuw uit tot een stabiele subtopper met Europese ambities.
In 2009 werd die droom werkelijkheid. Onder Louis van Gaal veroverde AZ voor de tweede keer in de clubgeschiedenis de landstitel. Een mirakel van discipline, organisatie en geloof.
Maar de vreugde was van korte duur. Enkele maanden later stortte Scheringa’s DSB Bank in, en met die val kwam ook de financiële zekerheid van AZ in gevaar. De club moest bezuinigen, verkopen, herstructureren — opnieuw overleven.
De wederopstanding van een vechter
Waar andere clubs in wanhoop waren verzonken, hervond AZ juist zijn kracht. De club keerde terug naar zijn nuchtere basis: jeugd, scouting en goed beleid. In Alkmaar wordt niet meer overbedeeld, maar hard gewerkt.
Die aanpak werpt vruchten af. Jong AZ produceert talent na talent, het eerste elftal speelt attractief voetbal en vecht structureel mee in de subtop — soms zelfs met een blik richting titel.
AZ is niet de rijkste, niet de luidruchtigste, maar misschien wel de meest veerkrachtige club van Nederland. Een club die telkens weer opstaat, omdat ze nooit vergeet waar ze vandaan komt.
Kadertekst: Feiten & mijlpalen
- Opgericht: 1967 (fusie Alkmaar ’54 en FC Zaanstreek)
- Volledige naam: Alkmaar Zaanstreek (AZ)
- Oprichters: Klaas en Cees Molenaar
- Bijnaam: FC Hollywood aan de Hout
- Stadion: AFAS Stadion, Alkmaar
- Landstitels: 1981, 2009
- Eerste Europese finale: UEFA Cup 1981 (vs. Ipswich Town)
- Bekend om: Professionele organisatie, jeugdopleiding, veerkracht